Χοληφόρων

Η χολολιθίαση, κοινώς οι «πέτρες στη χολή», υποδηλώνει την παρουσία μικρών ή μεγάλων λίθων  εντός της χοληδόχου κύστης.  Το μέγεθος των λίθων μπορεί να είναι από λίγα χιλιοστά (μικρολιθίαση) έως και να φτάσει το μέγεθος της ίδιας της χοληδόχου κύστης. Όσο μικρότερες είναι οι πέτρες στη χολή, τόσο πιο επικίνδυνες είναι για την εμφάνιση επιπλοκών. Μπορεί να υπάρχει ένας μόνο λίθος (μονήρης χολολιθίαση) ή πολλοί λίθοι διαφόρων μεγεθών (πολλαπλή χολολιθίαση).

Ποια προβλήματα προκαλεί η χολολιθίαση;

Η χολολιθίαση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα σε ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού. Οι πέτρες στη χολή μπορούν να ερεθίσουν το τοίχωμα της χοληδόχου κύστης και να προκαλέσουν  φλεγμονή, (χολοκυστίτιδα),  ενώ μπορεί να επιφέρουν δυσλειτουργία του κυστικού πόρου αποφράζοντάς του και προκαλώντας οξεία φλεγμονή (ύδρωπας) ή δημιουργώντας απόστημα. Επιπλέόν, παρουσία λίθων μπορεί να φράξει τη ροή της χολής προς το έντερο, προκαλώντας ίκτερο ή φλεγμονή των χοληφόρων (χολαγειίτιδα), ενώ εάν περάσουν στον παγκρεατικό πόρο, μπορεί να προκληθεί παγκρεατίτιδα. Τέλος, μπορούν να διαβρώσουν το τοίχωμα της χοληδόχου και να δημιουργήσουν συρίγγια με το έντερο ή ακόμη και ειλεό, μια εξαιρετικά επείγουσα πάθηση που χρήζει άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης.

Ποια συμπτώματα δίνει η χολολιθίαση;

Οι πέτρες στη χολή είναι συχνά τυχαίο εύρημα υπερηχογραφικού ή εργαστηριακού ελέγχου, αφού πολλές φορές δεν εμφανίζουν ξεκάθαρα συμπτώματα. Ωστόσο, όταν υπάρχουν σε οξεία ή υποβόσκουσα μορφή, μπορεί να προκαλέσουν:

• Έντονο άλγος χαμηλά δεξιά στην κοιλιακή χώρα
• Ναυτία και έμετος
• Ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών)
• Δυσπεψία και πικρίλα στο στόμα
• Απώλεια όρεξης ή/και βάρους
• Κόπωση
• Σκουρόχρωμα ούρα

Πώς θεραπεύεται η χολολιθίαση;

Η θεραπεία για την πέτρα στη χολή είναι πάντοτε χειρουργική και το χειρουργείο περιγράφεται παρακάτω.

Πρόκειται για μια οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, η οποία προκαλείται από την παρατεταμένη απόφραξη του κυστικού πόρου από λίθους (πέτρες) που βρίσκονται μέσα στην χοληδόχο κύστη. Ακόμη και μετά την απόφραξη, τα μικρόβια που έχουν εγκλωβιστεί στη χοληδόχο κύστη πολλαπλασιάζονται και καταστρέφουν σταδιακά τον βλεννογόνο της κύστης. Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι η συχνότερη επιπλοκή της χολολιθίασης.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της χολοκυστίτιδας;

Είναι παρόμοια με αυτά της χολολιθίασης, με πόνο στην δεξιά πλευρά της κοιλιακής χώρας (άνω πλάγιο τμήμα) που επιδεινώνεται με τον βήχα ή την βαθιά εισπνοή, κόπωση, ναυτία, υψηλό πυρετό και ίκτερο. Ένας εργαστηριακός έλεγχος, σε συνδυασμό με απεικονιστικές μεθόδους, βοηθούν στην τελική διάγνωση.

Γιατί είναι επικίνδυνη η χολοκυστίτιδα;

Κυρίως λόγω των επιπλοκών που μπορεί να παρουσιάσει, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Οι συνηθέστερες επιπλοκές της είναι:

• Εμπύημα χοληδόχου κύστης: εμφάνιση εμπυήματος (πύον) που συνοδεύεται από υψηλό πυρετό και ψηλαφητή επώδυνη μάζα στην περιοχή της χοληδόχου κύστης

• Γάγγραινα χοληδόχου κύστης: νέκρωση του τοιχώματος και διαφυγή μέσα στην κοιλιά, προκαλώντας οξεία μικροβιακή περιτονίτιδα

• Διάτρηση χοληδόχου κύστης: προκαλείται τρύπα στην χοληδόχο κύστη, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να δημιουργεί μια περιοχή διαφυγής (περιχολοκυστικό απόστημα) ή, σε προχωρημένες περιπτώσεις, να διαφεύγει σηπτική χολή στην κοιλιακή χώρα, προκαλώντας περιτονίτιδα.

Πώς θεραπεύεται η χολοκυστίτιδα;

Η θεραπεία είναι συνήθως συντηρητική με ή χωρίς νοσηλεία και η διαχείριση της γίνεται από παθολόγο ή γαστρεντερολόγο. Η ιδανική αντιμετώπιση περιλαμβάνει χειρουργείο 4-6 εβδομάδες μετά την οξεία φάση ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπλοκές. Ωστόσο, όταν πρόκειται για επιπλεγμένη περίπτωση (εμπύημα, γαγγραινα ή διάτρηση) τότε η χειρουργική θεραπεία επιβάλλεται με τη μορφή του επάγοντος. Το τι πρέπει να περιμένει ο ασθενής από το χειρουργείο περιγράφεται παρακατω.

Πρόκειται για συχνό  ευρήμα στη χολή, το οποίο μοιάζει με μικρές προεξοχές στο εσωτερικό τοίχωμα της χοληδόχου κύστης. Το 95% των περιπτώσεων είναι καλοήθεις, ωστόσο ένα μικρό ποσοστό τους μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο.

Συνηθέστεροι πολύποδες είναι οι:

• Χοληστερινικοί, οι οποίοι είναι συνήθως ψευδείς και πολλαπλοί. Είναι ακίνδυνοι για κακοήθεια, ωστόσο μπορεί να προκαλέσουν χολοκυστίτιδα ή παγκρεατίτιδα.
• Αδενοματώδεις, οι οποίοι είναι συνήθως μονήρεις και εν δυνάμει κακοήθεις, δίνοντας αδενοκαρκινώματα της χοληδόχου
• Αδενομυωματώδεις, που εμφανίζονται στον πυθμένα της χοληδόχου και συνήθως είναι καλοήθεις
• Φλεγμονώδεις, οι οποίοι συνήθως παραμένουν σταθεροί σε μορφή και μέγεθος

Πώς θεραπεύονται οι πολύποδες της χοληδόχου;

Η θεραπεία για τους πούποδες στη χολή περιλαμβάνει αρχικά (και συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα) την παρακολούθηση, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η χειρουργική αντιμετώπιση. Το χειρουργείο και το τι να περιμένουμε από αυτό περιγράφεται παρακάτω.

Με τον όρο χολαγγειοκαρκινώμα εννοούμε τον καρκίνο του χοληφόρου δέντρου, ο οποίος χωρίζεται σε διαφορετικές κατηγορίες, σύμφωνα με το πού ακριβώς εντοπίζεται (ενδοηπατικό, εξωηπατικό ή περιφερικό χολαγγειοκαρκίνωμα).

Ποια συμπτώματα δίνουν τα χολαγγειοκαρκινώματα;

Αν και πολλές φορές είναι ασυμπτωματικά και ανευρίσκονται τυχαία, τα χολαγγειοκαρκινώματα μπορεί να δώσει συμπτώματα όπως κοιλιακό πόνο, εικόνα αδυναμίας, απώλεια βάρους, σκούρα ούρα και ίκτερο (κίτρινη χροιά οφθαλμού ή δέρματος). Οι εξετάσεις αίματος (δείκτες ηπατικής λειτουργίας, καρκινικός δείκτης Ca19-9) και οι απεικονιστικές εξετάσεις (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, τομογραφία ποζιτρονίων- pet scan) βοηθούν στον εντοπισμό, τη διάγνωση και τη σταδιοποίηση του χολαγγειοκαρκινώματος. Ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο, προτείνεται και η αντίστοιχη θεραπεία. Η αντιμετώπιση του χολαγγειοκαρκινώματος πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένη ομάδα και γι αυτό και για τα εν λόγω καρκινώματα ο ρόλος μας είναι μόνο συμβουλευτικός.

Η χειρουργική επέμβαση γίνεται στα πλαίσια ημερήσιας (μία ημέρα) νοσηλείας σε οργανωμένη κλινική, ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη προεγχειρητική, διεγχειρητική και μετεγχειρητική διαχείριση του ασθενή. Σε επιπλεγμένη νόσο η νοσηλεία μπορεί να είναι πολυήμερη, μπορεί να χρειαστεί μονάδα εντατικής νοσηλείας και να χρειαστούν πέραν των μίας επεμβάσεις.

Ο τύπος της αναισθησίας που θα λάβει ο ασθενής γενική.

Ο ασθενής κάνει εισαγωγή και στη συνέχεια ετοιμάζεται για χειρουργείο. Το χειρουργείο θα πρέπει να περιλαμβάνει διαγνωστική λαπαροσκόπιση. Στις περισσότερες περιπτώσεις απλής χολοκυστοπάθειας η επέμβαση ολοκληρώνεται λαπαροσκοπικά. Σπάνια, υπάρχει μετατροπή της επέμβασης σε ανοιχτή με σκοπό τον καλύτερο και ασφαλέστερο έλεγχο της υποκείμενης κατάστασης.

Στις απλές περιπτώσεις ο ασθενής οδηγείται στον θάλαμό που αναρρώνει στην άμεση μετεγχειρητική περίοδο και 24 ώρες μετά παίρνει εξιτήριο με την κατάλληλη αγωγή. Ο ασθενής επιστρέφει στην καθημερινή του εργασιακή ρουτίνα μετά από 7 μέρες. Τέσσερεις μέρες μετά το χειρουργείο γίνεται η μετεγχειρητική επίσκεψη και προγραμματίζεται η ανάλογη μετεγχειρητική παρακολούθηση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μέθοδος θα χρησιμοποιηθεί κάθε φορά είναι αποτέλεσμα συμβουλευτικής μεταξύ γιατρού και ασθενή. Κάθε μέθοδος έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και παρουσιάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν προάγοντες όπως ο πόνος, η μετεγχειρητική πορεία, ο χρόνος αποθεραπείας και το κόστος.