Οι παθήσεις του μαστού χωρίζονται σε δύο κατηγορίες τις καλοήθεις και τις κακοήθεις. Αν και οι γυναίκες συχνά ανησυχούν, πρέπει να επισημανθεί ότι ΔΕΝ είναι όλες οι παθήσεις του μαστού κακοήθεις και κάθε σύμπτωμα δεν υποδηλώνει την ύπαρξη καρκίνου του μαστού.
Παθήσεις
Μαστού
Καλοήθεις παθήσεις μαστού
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται διάφορες παθήσεις, οι οποίες δεν αποτελούν καρκίνο. Ωστόσο, ορισμένοι υποτύποι, κυρίως αυτοί που σχετίζονται με υπερπλασία κυττάρων, μπορεί να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού στο μέλλον.
Μερικές από τις συχνότερες καλοήθεις παθήσεις μαστού είναι οι εξής:
- Φλεγμονές του μαζικού αδένα: από μαστίτιδα μέχρι μικρά αποστήματα, οι φλεγμονές μαστού αποτελούν μια ιδιαίτερα επώδυνη και ενοχλητική κατάσταση. Εμφανίζονται συνήθως σε θηλάζουσες μητέρες και σχετίζονται συχνά με την παρουσία μικροβίων στην περιοχή. Ανάλογα με την περίπτωση και σύμφωνα πάντα με το ιστορικό κάθε ασθενούς, ο ιατρός συστήνει την από του στόματος λήψη αντιβιοτικής και αντιφλεγμονώδους θεραπείας. Σε περίπτωση που δημιουργηθεί απόστημα, τότε είναι απαραίτητη λήψη δείγματος με παρακέντηση (FNA), ενώ η χειρουργική τους διάνοιξη συστήνεται όταν η φλεγμονή δεν υποχωρεί και η ασθενής δεν ανταποκρίνεται στις συντηρητικές μεθόδους αντιμετώπισης. Τα χρόνια αποστήματα του μαστού και τα συρίγγια είναι πολύ σπάνια και χρήζουν εξατομικευμένης προσέγγισης.
- Ινοκυστική μαστοπάθεια: πρόκειται για την φυσιολογική παραλλαγή στην κατάσταση των μαστών, που σχετίζονται συνήθως με τις ορμονικές διαταραχές του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Το στήθος γίνεται βαρύ, επώδυνο και γεμάτο μικρούς όζους και μικρές ή μεγάλες κύστες. Η αντιμετώπιση είναι συνήθως συντηρητική, με αλλαγή διατροφής, αναλγητικά και αντισυλληπτικά χάπια κατά περίπτωση, ενώ οι κύστες μπορούν παρακεντηθούν ή να αφαιρεθούν χειρουργικά, ανάλογα με το μέγεθος και την αισθητική παραμόρφωση που εισάγουν στο μαστό, και πάντα με κυτταρολογική ή/και παθολογοανατομική εξέταση.
- Ινοαδένωμα μαστού: αποτελεί μια καλοήθη μορφή συμπαγούς όγκου, η οποία εμφανίζεται στο υπερηχογράφημα ως μια καλά περιγεγραμμένη κινητή μάζα. Συστήνεται συστηματική παρακολούθησή τους, η οποία θα δείξει τυχόν αύξηση του μεγέθους ή του σχήματος, ενώ για ακόμη ασφαλέστερο αποκλεισμό πιθανής κακοήθειας, μπορεί να γίνει παρακέντηση και περαιτέρω κυτταρολογικός έλεγχος. Εάν το ινοαδένωμα φαίνεται να μεγαλώνει ή/και να αλλάζει μέγεθος, ή εάν είναι εξ’αρχής μεγαλύτερο των 2 εκατοστών και με ακτινωτό σχήμα, τότε συστήνεται η χειρουργική του αφαίρεση.
- Θηλώματα των πόρων: μονήρη ή πολλαπλά, τα θηλώματα επιφέρουν συνήθως την έκκριση υγρού (αίμα ή κιτρινωπό υγρό) από την θηλή, αν και σπάνια γίνονται αντιληπτά με την ψηλάφηση. Συνίσταται κυτταρολογικός έλεγχος κατ’ επανάληψη, ενώ εάν το μέγεθός τους αυξηθεί προτείνεται η χειρουργική θεραπεία με την αφαίρεσή τους (μικροπορεκτομή) και ιστολογικό έλεγχο (βιοψία).
- Κύστες μαστού: συναντώνται συνήθως σε γυναίκες 30-40 ετών και μπορούν να προκληθούν από ποικίλα αίτια. Όταν είναι μεγάλες σε μέγεθος, μπορούν να προκαλέσουν πόνο ή έκκριση υγρού από τον μαστό. Η αντιμετώπισή μιας κύστης μαστού εξαρτάται κυρίως από το μέγεθός της. Συνήθως, μικρές κύστες δεν χρήζουν κάποιας ιδιαίτερης αντιμετώπισης, ενώ σε μεγαλύτερες (>2 εκ.) κύστες συνιστάται η παρακέντηση ή η χειρουργική τους αφαίρεση με ιστολογική ταυτοποίηση.
- Γυναικομαστία: πρόκειται για μια καλοήθη διόγκωση του ανδρικού στήθους, η οποία προκαλείται κυρίως λόγω αυξημένων οιστρογόνων ή λόγω παχυσαρκίας (ψευδογυναικομαστία). Εμφανίζεται ακόμη από την εφηβεία και επιφέρει όχι μόνο πόνο και ευαισθησία στην περιοχή του ανδρικού μαστού, αλλά και ιδιαίτερα χαμηλή αυτοπεποίθηση. Η γυναικομαστία μπορεί να θεραπευτεί συντηρητικά, με φαρμακευτική αγωγή και συστηματική παρακολούθηση, ωστόσο συχνά υποστρέφεται. Η οριστική λύση δίνεται με χειρουργική επέμβαση, με αφαίρεση του μαζικού αδένα, η οποία πραγματοποιείται με ελάχιστες τομές στην περιοχή της θηλής. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα και μόνιμα.
Καλοήθεις παθήσεις μαστού που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού
Αν και συχνά οι ασθενείς δεν διατρέχουν κάποιον κίνδυνο, μερικές από τις καλοήθεις παθήσεις του μαστού που μπορούν να εξελιχθούν σε κακοήθεια είναι οι εξής:
- Σκληρυντική αδένωση: πρόκειται για μια ιδιαίτερα επώδυνη ζώνη στο μαστό που μπορεί να ψηλαφηθεί κλινικά ως οζίδιο. Η διάγνωση γίνεται συνήθως με μαστογραφία και χαρακτηρίζεται από αμφοτερόπλευρες αποτιτανώσεις που μπορεί να μιμούνται την εικόνα καρκίνου. Για τον λόγο αυτό, συνιστάται η χειρουργική βιοψία, προς αποκλεισμό πιθανότητας κακοήθειας.
- Σύνθετα ινοαδενώματα: πρόκειται για σχηματισμούς που περιέχουν κύστες με διάμετρο μεγαλύτερη των 3cm, που συνυπάρχουν με σκληρυντικές αδενώσεις και άλλες σύνθετες αλλοιώσεις του μαστού. Ο χειρουργός προτείνει την χειρουργική τους εκτομή προς ιστολογική ταυτοποίηση.
- Λοβιακό καρκίνωμα in situ (LCIS): το «in situ καρκίνωμα» αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου τα κακοήθη κύτταρα περιορίζονται στο επιθήλιο του λοβίου μέσα σε μια μεμβράνη. Στη φάση αυτή ο καρκίνος θεωρείται εντοπισμένη νόσος που δεν κάνει μεταστάσεις και αφαιρείται χειρουργικά, επιφέροντας πλήρη ίαση.
- Φυλλοειδείς όγκοι: είναι ταχέως αναπτυσσόμενοι όγκοι που ξεκινούν από τον συνδετικό ιστό και συχνά παρουσιάζουν κυστικά στοιχεία και αυξημένη αιμάτωση. Μπορεί να είναι καλοήθεις, κακοήθεις ή ενδιάμεσου τύπου. Σε κάθε περίπτωση, συνιστάται η χειρουργική τους αφαίρεση με ευρεία εκτομή, καθώς έχουν την τάση να υποτροπιάζουν τοπικά.
- Ακτινωτή ουλή: είναι μια σύνθετη σκληρυντική αλλοίωση που μιμείται την εικόνα του καρκίνου και συνήθως αποτελεί τυχαίο εύρημα. Λόγω του ότι συντρέχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού, η ανεύρεσή της επιβάλλει την χειρουργική αφαίρεση και βιοψία.
Κακοήθεις παθήσεις μαστού
Προέρχονται σχεδόν πάντα από το αδενικό τμήμα. Ορισμένοι τύποι καρκίνων του μαστού είναι οι εξής:
- Διηθητικός πορογενής καρκίνος μαστού μη ειδικού τύπου: Όταν τα καρκινικά κύτταρα που αναπτύσσονται μέσα στους γαλακτοφόρους πόρους καταστρέψουν το τοίχωμα των πόρων και αρχίσουν να διηθούν τους γύρω ιστούς. Αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο ποσοστό των καρκίνων μαστού (περίπου 75% των περιπτώσεων) που διαγιγνώσκεται με βιοψία μαστού υπό καθοδήγηση για πλήρη ιστολογική ανάλυση.
- Διηθητικός λοβιακός καρκίνος μαστού: Εντοπίζεται σε κύτταρα που βρίσκονται στα λοβία του μαστού. Τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται μέσα στα λόβια του γαλακτοφόρου αδένα καταστρέφοντας το τοίχωμα των λοβίων και αρχίζουν να διηθούν τους γύρω ιστούς. Ο διηθητικός λοβιακός καρκίνος αποτελεί το 10% των καρκίνων του μαστού και θεωρείται ειδικού τύπου καρκίνος. Συχνά είναι πολυεστιακός, γεγονός που τον καθιστά δύσκολο στη διάγνωση, ενώ μπορεί να συνυπάρχει και με άλλα είδη καρκίνων του μαστού.
- Διηθητικό Μυελοειδές καρκίνωμα μαστού: πρόκειται για έναν υπότυπο του διηθητικού καρκινώματος που συναντάται κυρίως σε γυναίκες νεαρής ηλικίας, αλλά σε πιο σπάνιες περιπτώσεις. Αν και λόγω μορφής μοιάζει επιθετικός, συχνά δεν έχει αυτή την συμπεριφορά. Συνήθως δεν αναπτύσσεται γρήγορα και δεν εξαπλώνεται έξω από το στήθος, στους λεμφαδένες.
- Διηθητικό βλεννώδες καρκίνωμα μαστού: Σχετικά σπάνιος τύπος καρκίνου του μαστού (2-3%) που συναντάται κυρίως σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση. Χαρακτηρίζεται καρκίνος καλής πρόγνωσης, χωρίς ιδιαίτερη παρουσία μεταστάσεων στις ασθενείς. Στη μαστογραφία συνήθως εμφανίζεται μία λεία, καθορισμένη μάζα, παρά το αστεροειδούς σχήματος μοτίβο διήθησης, ενώ κατά την κλινική εξέταση ψηλαφείται μια μαλακή μάζα.
- Φυλλοειδής όγκος του μαστού: αποτελεί ένα επιθηλιακό νεόπλασμα του μαστού, που παρουσιάζει ταχεία αύξηση σε μέγεθος και τείνει να υποστρέφει. Συχνά είναι καλοήθης, ωστόσο πολλές είναι οι περιπτώσεις φυλλοειδούς όγκου με κακόηθες δυναμικό. Είναι έντονα ψηλαφητός, αλλά συνήθως όχι επώδυνος. Η διάγνωσή του γίνεται με απεικονιστικές εξετάσεις, αλλά κυρίως με βιοψία, η οποία βοηθάει στην κατηγοριοποίηση του όγκου.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Σε κάθε περίπτωση, οι μέθοδοι αντιμετώπισης των παθήσεων του μαστού εξαρτώνται από το ιατρικό ιστορικό της ασθενούς, τον χρόνο εμφάνισης και άλλους παράγοντες, επιτάσσοντας μια εξατομικευμένη αντιμετώπιση σε κάθε ασθενή.